ทุกคนจะเข้าถึงสถานที่ได้โดยง่าย เพียงใช้ Universal Design ในการออกแบบ

Universal Design หรือ อารยสถาปัตย์ คือ แนวคิดการออกแบบสิ่งแวดล้อมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นอาคาร สถานที่ สิ่งของ หรือผลิตภัณฑ์ ให้สามารถใช้งานได้อย่างสะดวก ปลอดภัย เท่าเทียมกันสำหรับคนทุกกลุ่ม โดยไม่จำกัดเพศ อายุ  ความสามารถทางกายภาพ เช่น ผู้สูงอายุ เด็ก คนพิการ หรือบุคคลทั่วไป  เป็นต้น เช่นนี้  Universal Design จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้ทุกคนสามารถเข้าถึงสถานที่ได้ง่ายและไม่มีข้อจำกัดในการใช้บริการ

1. ทำไม Universal Design จึงสำคัญ

–สร้างความเท่าเทียม: ทุกคนมีสิทธิ์เข้าถึงสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ได้อย่างเท่าเทียมกัน
–เพิ่มคุณภาพชีวิต: ทำให้การใช้ชีวิตประจำวันสะดวกสบายขึ้น
–ลดอุบัติเหตุ: การออกแบบที่ปลอดภัยช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุ
–ส่งเสริมการอยู่ร่วมกันในสังคม: สร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการอยู่ร่วมกันของคนทุกกลุ่ม

2. จุดประสงค์หลักของ Universal Design

• Universal Design มีจุดประสงค์เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการใช้ชีวิตของทุกคน โดยคำนึงถึงความหลากหลายของผู้ใช้งาน เช่น

–ผู้สูงอายุ: การออกแบบที่นั่งพักผ่อนที่มีความสูงเหมาะสม ทางลาดที่ไม่ชันเกินไป
–ผู้พิการ: ทางลาดสำหรับรถเข็น ห้องน้ำสำหรับผู้พิการ ป้ายบอกทางที่มีตัวอักษรและสัญลักษณ์ภาพ
–เด็ก: พื้นที่เล่นสำหรับเด็ก สิ่งของที่ปลอดภัย
–คนทั่วไป: การออกแบบที่ใช้งานง่าย เข้าใจง่าย

3. คุณสมบัติของ Universal Design

–ใช้งานที่หลากหลาย: ควรใช้งานได้หลายวิธี รองรับการใช้งานของบุคคลที่มีความสามารถแตกต่างกัน
–ใช้งานง่าย: ควรใช้งานง่าย เข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน
–ใช้งานได้โดยไม่ต้องใช้ความพยายามมาก: ควรใช้งานได้โดยไม่ต้องใช้ความพยายามมาก หรือต้องพึ่งพาผู้อื่น
–ใช้งานได้ในหลากหลายสภาวะ: ควรใช้งานได้ในหลากหลายสภาวะทั้งแสงสว่าง เสียง และอุณหภูมิ
–เข้าถึงได้โดยไม่ต้องคำนึงถึงขนาดร่างกาย: ควรเข้าถึงได้โดยไม่ต้องคำนึงถึงขนาดร่างกายของผู้ใช้งาน
–ออกแบบเพื่อการรับรู้โดยประสาทสัมผัสที่หลากหลาย: ควรคำนึงถึงผู้ใช้งานที่มีข้อจำกัดทางการรับรู้ เช่น การมองเห็น การได้ยิน
–ออกแบบเพื่อความยืดหยุ่น: ควรมีความยืดหยุ่น รองรับการใช้งานที่หลากหลาย และเปลี่ยนแปลงได้ตามความต้องการ

4. ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ Universal Design

–ทางลาด: ควรมีความกว้างและความลาดชันที่เหมาะสม มีราวจับทั้งสองข้าง และพื้นผิวที่กันลื่น
–ห้องน้ำ: ควรมีพื้นที่เพียงพอสำหรับรถเข็นเข้าได้ ประตูห้องน้ำควรมีความกว้างพอสำหรับรถเข็นผ่านได้ สุขภัณฑ์ควรมีความสูงที่เหมาะสม มีราวจับ และพื้นผิวที่กันลื่น
–ป้ายบอกทาง: ควรมีตัวอักษรที่อ่านง่าย และมีสัญลักษณ์ที่เข้าใจง่าย เหมาะกับผู้ที่มีข้อจำกัดทางการเห็น
–ลิฟต์: มีปุ่มกดที่ชัดเจน มีอักษรเบรลล์ติดที่ปุ่มกด และมีเสียงประกาศ
–ที่นั่งสาธารณะ: มีความสูงและความกว้างที่หลากหลาย
–เว็บไซต์: ควรมีการออกแบบที่เรียบง่าย ใช้งานง่าย รองรับการใช้งานของผู้ใช้ที่มีข้อจำกัดทางการเห็น และมีตัวเลือกสำหรับการเปลี่ยนขนาดตัวอักษรและสีพื้นหลัง

5. ประโยชน์ของ Universal Design

-ทุกคนสามารถเข้าถึงสถานที่ ผลิตภัณฑ์ และบริการต่างๆ ได้อย่างเท่าเทียมกัน
-ช่วยลดอุบัติเหตุและการบาดเจ็บ
-ช่วยสร้างสังคมที่ยั่งยืน
-ช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้คน

6. ความท้าทายของ Universal Design ในประเทศไทย

–ความเข้าใจที่ยังไม่ครอบคลุม: หลายคนยังไม่เข้าใจความหมายที่แท้จริงของ Universal Design คิดว่าเป็นเพียงการออกแบบสำหรับคนพิการเท่านั้น เนื่องจากยังขาดความรู้ความเข้าใจในหลักการและแนวทางการออกแบบที่สอดคล้องกับ Universal Design
–มีต้นทุนที่สูง: ในการปรับปรุงโครงสร้าง การปรับปรุงอาคารหรือสิ่งก่อสร้างที่มีอยู่เดิมให้เป็นไปตามหลัก Universal Design อาจต้องใช้งบประมาณที่สูง และการนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยเหลือผู้พิการอาจมีค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้นเช่นกัน
–กฎหมายและมาตรฐานยังไม่ครอบคลุม: กฎหมายและระเบียบข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับ Universal Design ยังไม่ครอบคลุมทุกด้าน นอกจากนี้ยังไม่มีการบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวดมากพอ
–ขาดแคลนบุคลากรที่มีความรู้: เช่น ยังขาดแคลนสถาปนิกและนักออกแบบที่มีความรู้และความเชี่ยวชาญด้าน Universal Design  อีกทั้งผู้รับเหมาส่วนใหญ่ยังขาดความรู้ในการก่อสร้างเอให้อดคล้องกับหลักการของ Universal Design
–ทัศนคติของคนในสังคม: ปัจจุบันยังมีการเลือกปฏิบัติต่อผู้พิการและผู้สูงอายุในสังคมอยู่ ซึ่งบางคนอาจมองว่าการปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมให้เป็นไปตามหลัก Universal Design นั้น เป็นการสร้างความไม่สะดวกให้กับคนทั่วไป
–งบประมาณมีจำกัด: ภาครัฐมีงบประมาณจำกัดในการสนับสนุนโครงการที่เกี่ยวข้องกับ Universal Design ขณะที่ภาคเอกชนยังไม่เห็นความสำคัญของการลงทุนด้าน Universal Design เท่าที่ควร

สรุป

Universal Design เป็นแนวคิดสำคัญในการออกแบบสถานที่ให้ทุกคนสามารถเข้าถึงผลิตภัณฑ์  บริการต่างๆ ได้อย่างสะดวก ปลอดภัย และเท่าเทียมกัน ซึ่งไม่ได้หมายถึงแค่การออกแบบเฉพาะสำหรับคนบางกลุ่มเท่านั้น แต่ยังหมายถึงการออกแบบที่นำหลักอารยสถาปัตย์มาใช้ในการออกแบบเพื่อสร้างสังคมที่ทุกคนสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข